SMYK RADZI: Pierwsze kroki dziecka: Jak zachęcić malucha do chodzenia?

27.04.2016

Artykuł został opracowany przez doktor Magdalenę Śniegulską
psychologa dziecięcego ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej,
współpracującą z siecią sklepów SMYK

Kiedy na świat przychodzi dziecko, rodzice przede wszystkim pragną, żeby było zdrowe. Potem jednak, szybko pojawia się potrzeba, żeby dziecko było też mądre. Koncentrując się na rozwoju poznawczym, wybierają mądre, edukacyjne zabawki. Jednak to, co kluczowe dla poznawczego rozwoju człowieka, to rozwój motoryczny, o który należy zadbać już od maleńkości.

Prawidłowy rozwój dziecka musi odbywać się równolegle w czterech podstawowych obszarach: społecznym, emocjonalnym, poznawczym i właśnie motorycznym. Dziecko rozwija się w określonym środowisku, doświadcza sukcesów i porażek, konfrontuje się ze swoimi emocjami, stopniowo uczy się je regulować, zdobywa wiedzę o świecie. Wszystko to będzie przebiegać szybko i sprawnie tylko wtedy, kiedy maluszek rozwinie się prawidłowo motorycznie.

Noworodek jest zależny od innych w sposobie poznawania świata. To opiekun dostarcza mu nowych przedmiotów, przenosi dziecko w ciekawe, bardziej złożone środowisko. Jednak szybko zachodzi zadziwiająca transformacja – dziecko przechodzi od słabej kontroli fizycznej do sprawności typu: „dojdę wszędzie, złapię każdą rzecz!” Związane z tym osiągnięcia, są potężnymi narzędziami, które pozwalają dziecku zdobywać wiedzę na temat świata i uzyskiwać poczucie kompetencji poprzez rosnącą samokontrolę
i SAMODZIELNOŚĆ.

Rozwój motoryczny można podzielić na dwie kategorie. Pierwsza to lokomocja i rozwój postawy – które dotyczą kontroli nad tułowiem i koordynacji ruchów rąk i nóg. Drugą bardzo ważną grupą jest manipulacja – czyli zdolność używania własnych rąk jako narzędzi do jedzenia, budowania, badania przedmiotów. W tym artykule skoncentrujemy się na rozwoju lokomocji.

Choć wiek i sposób w jaki dziecko osiąga dany stopień rozwoju jest zróżnicowany, sekwencja jest względnie jednakowa dla wszystkich. Około 87% dzieci rozwija się zgodnie z układem, który rozpoczyna się od przewracania się, poprzez różne style pełzania i raczkowania do stawania a następnie chodzenia. Są dzieci, które przechodzą od pełzania na brzuchu do wstawania z pominięciem stadiów przejściowych, a inne w ogóle nie pełzają. Aby odnieść sukces ważna jest koordynacja ciała, synchronizacja i równowaga oraz gromadzenie doświadczeń w tych zakresach. Co ciekawe, najpierw dziecko koordynuje jedną stronę swojego ciała, zaniedbując drugą, potem następuje zamiana i dopiero po jakimś czasie dochodzi do synchronizacji całego ciała. Obserwowanie rozwoju motorycznego dziecka jest fascynujące. Pozwala też zaplanować oddziaływania środowiska w taki sposób, aby bezpiecznie ten rozwój wspierać.

Większość badań pokazuje, że ćwiczenie ma tu istotne znaczenie. Wykształcenie sprawności motorycznej zależy zarówno od rozwoju mięśni i dróg nerwowych, które je kontrolują, jak i od sprawności sensorycznej i zdolności percepcyjnych. Dzieci nabywają wiele sprawności motorycznych podczas zabawy, więc właśnie w tym czasie powinniśmy dostarczać im jak najwięcej sposobów do wspomagania rozwoju. Ponadto należy pamiętać, że rozwój motoryczny nie jest czymś co po prostu przydarza się dziecku. Bardzo ważna jest aktywność samego dziecka, jego pragnienie bycia niezależnym.

Co zatem powinien zrobić rodzic, aby wspierać rozwój motoryczny dziecka? W rozwoju bardzo istotne jest stawianie przed dzieckiem nowych wyzwań, zmuszanie do wysiłku. Oczywiście, wysiłek musi być adekwatny do możliwości dziecka, a poprzeczka ustawiona tak, by dziecko z niedużym wsparciem ze strony dorosłego mogło ją osiągnąć. Ile zatem bezpiecznej swobody, a ile rozumnej kontroli w wychowaniu i wspieraniu rozwoju?

Plan działania:
1. Po pierwsze oceń etap rozwojowy swojego dziecka. Co ono już potrafi, czego dokonało?

2. Sprawdź, jaki kolejny etap jest przed Twoim synem lub córką.

3. Oceń, czy środowisko, w którym dorasta Twoje dziecko zapewnia mu odpowiednią stymulację?

4. Przypatrz się sobie i osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem. Czy pozwalacie mu na dostateczne doświadczanie własnego ciała? Czy może mierzyć się z nowymi wyzwaniami? Czy może wspinać się na schody, meble, turlać i przewracać? A może jesteś rodzicem, który bardziej chroni niż wspiera? Jeśli tak, zastanów się, jak możesz zmodyfikować swoje środowisko, aby Twoje dziecko miało zapewnioną odpowiednią stymulację, w sposób który równocześnie da Ci poczucie bezpieczeństwa. Wybierz bezpieczne, złożone zabawki, które zmuszą malucha do ćwiczeń.

5. Pamiętaj, że prawidłowy rozwój motoryczny to gwarancja sukcesu w szkole
i dobrego rozwoju poznawczego. Dbaj, aby Twoja córka czy syn jak najwięcej doświadczali rozmaitych wrażeń sensorycznych – kolory, dźwięki, rozmaite faktury w otoczeniu dziecka, na zabawkach, przedmiotach codziennego użytku są tu kluczowe. Spraw, aby dziecko doświadczało zabaw z równowagą i koordynacją własnego ciała – turlania, huśtania, zabaw na równoważni. Niech ciągnie, popycha, przesuwa.

6. Dawaj dobry przykład. Ruch jest ważny na każdym etapie życia.